آخرین راوی نوستالژی دلنشین قجر

بعضی‌ها آن‌قدر در کار خود صبر و استقامت دارند که دیگران را از رو می‌برند و وجود خود را به زمانه و مردمش تحمیل می‌کنند. بعضی از این خودسرهای لجوج آن‌قدر در کار خود استاد می‌شوند که دلچسب هم می‌شوند و مولف و صاحب سبک، به گونه‌ای که تحریف‌ها و اشتباهات‌شان هم به پای استادی و سبک‌شان گذاشته می‌شود.
علی حاتمی در دوره‌ای گل کرد که لجن‌مال کردن جامعه سنتی برجای مانده از دوره قاجار اگر به اندازه دوران شاه پدر، سکه رایج روزگار نبود، کمتر از آن هم خریدار و حامی نداشت. نوستالژی ساختن از سنت‌ها و پروراندن نقاط مثبت و منفی سنت به گونه‌ای که هم موافقان را جلب کند و هم زبان مخالفان را ببندد، هنر او در سال‌های حکومت پهلوی بود.
او که کار سینمایش را با اقتباس سینمایی از تئاتر حسن کچل خودش شروع کرده بود از استعداد تئاتری‌اش در میزانسن چنان در سینما استفاده کرد و آن را ارتقا بخشید که فیلم‌ها و سریال‌هایش درهم تنیدگی خاصی با معماری کاخ‌ها و خانه‌های سنتی ایرانی دارند و به عنوان نمونه کاربرد معماری در سینما قابل ارائه هستند و سبک دکوپاژش با اندرونی و بیرونی ایرانی مطابقت بالایی دارد که این مطابقت در فیلم مادر در اوج است.
دیالوگ‌های فیلم‌های او هم که برگرفته از مثل‌ها و متل‌ها و فولکور تهران قدیم با امضای شخص او بود، چنان با داستان و فضای فیلم در هم تنیدگی داشت که بینندگان حرفه‌ای آثارش نه تنها آن را اغراق‌آمیز و تصنعی و پرتکلف نمی‌دانند بلکه به امضای او در آثارش بدل شده است و هر فیلمش دیالوگ‌های ماندگار فراوانی برای سینمای ایران به یادگار گذاشته است.
در مجموع می‌توان گفت او آخرین روایت‌گر هنر، معماری و سبک زندگی دوران قاجار در سینمای ماست، دورانی که اگرچه به شکوه و عظمت دوران اقتدار ایران صفوی نبود ولی هنوز رنگ و بوی ایرانی داشت و سنت هزاران ساله زندگی ایرانی را نمایندگی می‌کرد و هنوز تحفه‌های سفرهای فرنگ سلطان صاحبقران و فرزندانش در آن بیشتر یک سرگرمی لوکس بودند تا عنصر غالب و تهدید کننده هویت ملی. سینمای او تنه به شاعرانگی می‌زد خصوصا آنجا که به حوزه‌های مورد علاقه او نزدیک می‌شد، فیلم مادر اوج این شاعرانگی است در دیوان این سینماگر پرتلاش که دغدغه‌های ملی داشت.