مشروطه پژوهی در نگاه مراکز دانشگاهی ایران

۱۴ مرداد ماه مصادف است با یکصد و یازدهمین سالگرد امضای فرمان مشروطیت، توسط مظفرالدین شاه قاجار. فرمان مذکور حاصل یکی از نخستین انقلاب‌های کلاسیک در تاریخِ سیاسیِ جهان می‌باشد.

دراین حرکت بزرگ اجتماعی- انقلابی، مردم ایران بعد از قرن‌ها، بواسطه‌ی جهد و کوشش فراوان، خود را از یوغ سلطنتِ مطلقه، خارج و‌ با نگاه به فرآیندهای مدرن، به تاسیس «مجلس شورای ملی» و «عدالتخانه» روی آوردند. در این میان یک سوال اصلی مطرح است . چرا مراکز تخصصی و پژوهشی نگاه ویژه ای به انقلاب مشروطه ندارند ؟ امروزه با گسترش مراکز آکادمیک و همچنین تعدد گروه های تاریخ و افزایش کمی دانشجویان ، نمی توان پذیرفت که یکی از مهمترین رویدادهای تاریخی این سرزمین مورد توجه قرار نگیرد و فقط وقتی به ١٤ مرداد نزدیک می شویم چندین عکس و یادداشت کوتاه نوشته شود و دوباره تا یک سال بعد به بوته فراموشی سپرده می شود( نگارنده هم به این آسیب مبتلا هست ) . این روزها که خوشبختانه و یا شوربختانه با تعدد مجلات علمی پژوهشی و تخصصی در گروه های تاریخ و علوم سیاسی مواجه هستیم اما دریغ از یک مجله تخصصی که به مشروطه ومسائل پیرامونی آن بپردازد . انقلاب مشروطیت ایران همچنان دارای حفره های بسیار زیادی است که از سوی پژوهشگران و علاقمندان تاریخ هنوز مورد شناسایی قرار نگرفته حتی ما در برگزاری همایش های تخصصی انقلاب مشروطه ایران با یک صرفه جویی ناخواسته روبرو هستیم در حالیکه در دپارتمان های ایران شناسی و شرق شناسی در اروپا و آمریکا بیشتر از گروه های دانشگاه های وطنی مورد توجه است . برای نگارنده و حتما بسیاری از محققان داخلی این سوال مطرح است که چرا نباید ما یک گرایش در دوره کارشناسی ارشد درباره این دوره ویژه و سرنوشت ساز داشته باشیم؟ جالب اینکه در بسیار از گروه های تاریخ کشور ، بسیار مقاومت های فراوانی با انتخاب موضوع انقلاب مشروطیت ایران در مقطع دکتری وجود دارد . زیرا اساتید حاضر تفکرشان براینست که ، موضوع انقلاب مشروطه بسیار کارشده . اما جالب اینکه ما همچنان شناختمان از بسیاری از رجال آن دوران محدود است. لازمه شناخت این رجال برگزاری همایش ها و نوشتن مقالات تخصصی متعددو همچنین حمایت گروه های تاریخ از بیوگرافی نویسی رجال آن دوران در پایان نامه های دوره های ارشد ودکتری می باشد . به امید روزی که ما در کلاس های درس رشته تاریخ بتوانیم بجز کتاب مرحوم کسروی ، ماخذ بسیاری معرفی کنیم که توانسته انقلاب مشروطه ایران را از چندوجه مختلف مورد بررسی قرار دهد و به امید تاسیس قطب مشروطه پژوهی در دانشگاه های ایران ، که می تواند قدم بسیار مثبتی در پژوهش و مطالعات تاریخ معاصر ایران باشد .