انتشار کتاب «اسناد گیلان در عصر پهلوی اول»

کتاب «اسناد گیلان در عصر پهلوی اول» پژوهش دکتر عباس پناهی عضو هیأت علمی پژوهشکده گیلان‌شناسی دانشگاه گیلان به همت نشر فرهنگ ایلیا منتشر شد.
کتاب حاضر شامل اسناد و مکاتبات مردمی به مجلس شورای ملی از سال ۱۳۰۳ تا ۱۳۰۹ خورشیدی یکی از حساس‌ترین دوره‌های حیات تاریخی گیلان همراه با آغاز عصر مدرنیته است و از بین بیش از پنج هزار عریضه مردم به مجلس شورای ملی مورد پژوهش قرار گرفته است. اسناد یاد شده عریضه‌های لایه‌های زیرین جامعه است که تحت فشارهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی خوانین، مأموران دولتی و دیگر گروه‌های سیاسی و اجتماعی بودند و از آن جایی که هیچ‌گونه نهاد قانونی در ایالت گیلان فریادرس آنان نبوده است، لذا شکوائیه‌های خود را با مشکلات فراوان به مجلس شورای ملی می.نگاشتند تا شاید از این طریق بتوانند حق خود را به دست آورند. مجلس نیز دایره‌ای تحت عنوان ᐸاداره عرایض> تشکیل داده و شکایات را بر اساس محتوا و مضمون خواهان آن به وزارت متبوعه ارسال می‌کرد. اسناد و نوشته‌های یاد شده، بهترین نمونه تاریخ توده‌ای در این دوره به‌شمار می‌رود. در اسناد و عریضه‌های مردم گیلان در سال‌های یاد شده نکات ارزشمند مردم‌شناسی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی گیلان و تکاپوهای اجتماعی زنان در سال‌های آغازین شکل‌گیری سلطنت رضاشاه به چشم می‌خورد .
نگارنده اسناد حاضر را به تفکیک شهرهای گیلان مورد بررسی و خوانش قرار داده است. از نظر سازماندهی پژوهش، کتاب در دو بخش تنظیم شده است. بخش نخست تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی گیلان در سال‌های نخست حکومت رضا شاه و شرح شکل‌گیری بنیادهای مدرنیته در گیلان است. در بخش دوم اسناد و عریضه‌های مردمی گیلان که اغلب حاوی شکوائیه‌های فرودستان جامعه از نظامیان، مُلا،حاکم، مالکان، کارمندان ادار ات و دیگر فرادستان دولتی و غیردولتی است. نکته مهم توجه مجلس شورای ملی و دستورهای پیگیری به این شکوائیه‌ها است.