معرفی کتاب «طبس پژوهی»

برای نگارش تاریخ طبس باید جان کند. این را به راستی می‌گویم اگر نیشابور و بخارا فرزندانی زاییده که تاریخ آن شهرها را نوشته‌اند طبس در این مورد عقیم بوده و یا اگر هم نوشته‌ای بوده زیر سمّ ستور غزان و ازبکان نابود شده است. تاریخ این سرزمین را باید از گوشه و کنار کتاب‌های کهنه و سفال‌های عتیق موزه‌های بیگانه و سنگ قبرهای شکسته فراهم آورد.
تا به امروز در راستای طبس پژوهی چندین اثر نوشته شده اما به جز یکی دو مورد هیچ کدام راضی کننده نیست. به نظر من این کارها تنها یک حسن مطلع خوب است و بس. دوباره و هزار بار می‌گویم برای بازسازی طبس باید جان کند. باید جان کند. باید جان کند. هزاران پستو و دالان گمشده و گمنام در زمینه تاریخ نگاری طبس وجود دارد که باید به وسیله پژوهشگران گمنام و ساعی از زیر فرسنگ‌ها آوار و غبار روزگاران بیرون آورده شود.
این سرزمین سهم بزرگ خود را در شکوفایی تمدّن اسلام و ایران ادا نموده است. فرزندان طبس، این درّ یتیم کویر، هزاران کتاب و رساله در خدمت به علم عرضه نموده‌اند. طبس به خود دوصد مشاهیر بزرگ نظیر شمس طبسی و مشکان طبسی دیده است امّا امروز مفاخر طبس چندان شناخته شده نیستند و این امر یعنی شناساندن طبس و فرزندان راستینش بر جامعه علمی جهانی وظیفه فرزندان امروز طبس است که متاسفانه کمتر جوان طبسی است که علاقه‌ای به آگاهی از تاریخ سرزمین خود داشته باشد چه بسا پژوهش در این زمینه و معرفی آن به جامعه علمی.
برای آگاهی از تاریخ و تمدن طبس دوگونه منبع مکتوب داریم: کتاب و مقاله. درباره طبس تاکنون حدود سی کتاب نوشته شده است. و مقاله درباره طبس بسیار نوشته شده است که همه آنان از ارزش علمی یکسانی برخوردار نیستند. برای تدوین کتاب بیش از سیصد مقاله
را مطالعه نمودم تا از میان آنان بهترینشان را برای چاپ در این کتاب برگزینم که در نهایت از آن میان بیست و هفت مقاله را برگزیدم.
لازم به یادآوری است که سعی من در این کتاب جمع آوری مقالات بوده است. و حوزه پژوهش در این کتاب تنها به مقالات محدود می‌شود که پس از انتخاب مقالات خوب و دانشی به فصل بندی مقالات پرداختم و کتاب این شد که می‌بینید. قصد من این نبوده است که مثلاً اشعار شاعران درباره طبس و یا طبس در سفرنامه‌ها را در یک کتاب جمع آوری کنم که هرکدام از این کارها خود عرصه پژوهشی مستقل می‌باشد. بلکه قصد من در این کتاب عرضه مقالات دانشی در یک کتاب بوده است که پس از انتخاب این مقالات به فصل بندی کتاب پرداخته شد.
برای راحتی کار پژوهشگران در پایان کتاب فصلی تحت عنوان «طبس در لغت‌نامه‌ها و دانش‌نامه‌ها» آمده است که در این فصل مدخل طبس در لغت نامه‌ها و دانش نامه‌های گوناگون آمده است.
در پایان بر خود لازم می‌دانم از جناب آقای محمد چهارجوی، مدیر محترم انتشارات خانه آبی، که زمینه چاپ و نشر کتاب را فراهم نمودند سپاسگزاری کنم. همچنین از عمویم، جناب آقای عبدالله باقری که همواره مشوّق من در طبس پژوهی بوده‌اند کمال تشکر و امتنان را دارم.
محمد باقری
۲۴ فروردین ۱۳۹۴
مشهد مقدّس