یلدای ایرانی و میلاد مسیح!

که ما را ز دین بهی ننگ نیست
به گیتی، به از دین هوشنگ نیست
همه "داد" و نیکی و شرمست و مهر
نگه کردن اندر شمار سپهر
شب یلدا یکی از شب ها ی مقدس و شادی بخش در آیینهای ایرانی است. این شب درازترین شب سال است. شب اول دیماه که زمین در مدار گردش به دور خورشید در موقعیت ۲۷۰ درجه قرار می‌گیرد و طول شب قریب ۱۴ ساعت است و از روز بعد روزها درازتر می‌شود تا خرداد که درازترین روزها فرا می‌رسد. ایرانیان این شب را شب زایش خورشید می دانستند زیرا معتقد بودند که در در شب یلدا "مهر" یا همان خورشید، در کوه البرز در یک غار از فروغ زاییده می‌شود و بواسطه وجود او از روز بعد بر طول مدت روز و روشنایی افزوده می‌شود.
خورشید در حرکت سالانه خود، در آخر پاییز به پایین‌ترین نقطه افق جنوب شرقی می‌رسد که موجب کوتاه شدن طول روز و افزایش زمان تاریکی شب می‌شود. اما از آغاز زمستان یا انقلاب زمستانی، خورشید مجدداً به سوی شمال شرقی باز می‌گردد که نتیجه آن افزایش روشنایی روز و کاهش شب است .این واقعه را مردم باستان، زمان زایش دوباره خورشید می‌دانستند و این شب برای آنان گرامی و فرخنده بود. امروزه هم همچنان شب تولد خورشید با نام شب یلدا یا شب چله در میان ایرانیان گرامی داشته می‌شود و همچون پیشینیان، سراسر شب را به انتظار طلوع خورشید بیدار می‌مانند و جشن و مهمانی می‌آرایند.البته امروزه برخی به اشتباه بر این گمانند که مراسم شب چله برای رفع نحوست بلندترین شب سال است. در حالیکه در باورهای ایرانی هیچ روز و شبی، نحس و بد یوم شناخته نمی‌شده است. یلدا خود کلمه ای است سریانی به معنای زایش ، وقت و ولادت . بر پایه ی اساطیر کهن پارسی ایرانیان همواره نا هید و مهر را به عنوان دو فرشته مقرب در گاه ایزدان مقرب دانسته و محترم می داشتند در اعتقادات ایرانی مهر فرشته پشتیبان راستگویی است و بر عهد ها و قراردادها نظارت می کند. ایرانیان گمان داشتند اگر کسی بی وفا باشد مهر از او انتقام خواهد گرفت.
معروف است که آیین میتراییزم در دوران اشکانی از ایران به روم رخنه کرد و در آن سامان طرفداران فراوانی یافت. از علامات بزرگ این آیین شکل + است که نمونه های آن را میتوان در آتشکده نوشیجان ملایر به عنوان قدیمی ترین بنای خشتی ایران دید. هم چنین گور پادشاهان هخامنشی هم در مرکز چنین علامتی + است. وقتی این آیین به اروپا را ه یافت پیروان بسیار یافت و حتی زمانی که اروپاییان به مسیحیت گرایش پیدا نمودند آثار خود را در مراسم دینی مسیحیت نگاه داشت که از آن جمله میتوان به روز تعطیل یکشنبه sunday یا روز خورشید و علامت صلیب که همان + مهر پرستی است و یا شب ژانویه یا تولد خورشید است که به طور فرضی به نام تولد عیسی گرفتند در حالی که سال تولد عیسی هم معلوم نیست چه رسد به روز آن. از نمونه های دیگرش هم دفن مردگان بطرف خورشید، جهت محراب کلیسا به سوی شرق و نمازخانه و مهرابه های مهری زیر کلیساهای معتبر جهان را میتوان نام برد و اینکه چرا هنوز در ماه مارس در آلمان و ارمنستان و بیشتر اروپا کارنا وال میگیرند و به پایکوبی میپردازند و یلدای ایرانی که مقارن با این ایام و تولد مهر است را جشن میگیرند. نیز میتوان از مراسم تطهیر در کلیسا را نام برد که دقیقا شبیه مراسم مهری و بگمازی است که مهر بر پا میدارد. برای نمونه دیگر از این دست میتوان از ناقوس نام برد که بسیار شبیه وارونه دسته هاون وهاونی است که با آن هوم را میکوبند بابا نوئل با لباس و کلاه موبدان ظاهر می شود و درخت سرو و ستاره بالای آن هم یادگاری از کیش مهر است.در تصاویر و کنده‌کاری‌های باقی مانده از گذشته‌های دور، میترا بر روی درخت کاج نشسته است. همان کاجی که مسیحیان در شب میلاد مسیح با چراغی نورانی (نماد میترا) آذین می‌بندند و نمونه هایی از این دست فراوانند!

به گیتی بجز مهر رخشنده نیست
پلیدی اگر هست پاینده نیست