پیشنهادهایی برای نمایشگاه کتاب

حال که نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در حال برگزاری است، برای علاقمندان به تاریخ و تاریخ جهان فرصت مناسبی است تا کتاب هایی مفید را تهیه کنند. ده کتاب پیش رو از بهترین، دقیق ترین و مناسب ترین کتاب هایی در حوزه تاریخ جهان هستند که خواندشان سبب ایجاد ده ها پرسش و مساله در ذهن مخاطب می شود. این انتخاب ها البته نظر شخصی بنده است و ماحصل مطالعات و آشنایی ای که با آرای نویسندگان این کتاب داشته ام.
۱) تمدن های عالم، فیلیپ آدلر، ترجمه محمد حسین آریا، نشر امیرکبیر، دو جلدی: در باب اهمیت این کتاب همین بس که یک دوره فشرده تاریخ تمدنی و تاریخ جهانی با نگاهی قیاسی و تطبیقی برای شما در چنته دارد. چنین کتابی می تواند هم مقدمه مناسبی برای علاقمندان به تاریخ و تاریخ جهان باشد و هم منبع مناسبی برای آشنایی با تاریخ تمدن نگاری.
۲) تمدن مغرب زمین، اشپیل فوگل، ترجمه محمد حسین آریا، نشر امیرکبیر، دو جلدی: کمتر دانشجوی تاریخی است که اشپیل فوگل را نخوانده باشد. او در این اثر بی نظیر، طرحی جامع از تاریخ تمدن غرب در می اندازد و می کوشد از اعصار باستانی تا دوره معاصر، چهره هایی تاریخ غرب را به تصویر بکشد. رویکردهای تاریخ مردمی و تاریخ اجتماعی در این اثر آن را از صرف یک کتاب وقایع نگاری سیاسی درآورده و جنبه ای جامع نگرانه به آن داده است.
۳) متفکران چپ نو، راجر اسکروتن، ترجمه بابک واحدی، نشر مینوی خرد: اسکروتن از اندیشمندان به نام علم سیاست در این اثر کوشیده است تا نگاهی انتقادی به متفکران چپ داشته باشد: او جریان چپ را در کشورهای مختلف بررسی کرده و به بررسی انتقادی آراء افرادی چون فوکو، هابرماس، سارتر، هابزبام، تامپسون، ژیژک، بدیو و دیگران پرداخته است. آشنایی بنده با اسکروتن به «واژه نامه اندیشه سیاسی» او باز می گردد که با دقت بسیار به نگارش در آمده است و از منابع اساسی محققان علوم سیاسی و انسانی برای پژوهش است.
۴) خاستگاه های جهان مدرن، رابرت بی مارکس، ترجمه سعید مقدم، نشر مرکز: به جرات می توانم بگویم این کتاب در کنار کتاب «ذهن و بازار» دو کتابی بودند که اندیشه و نظر حقیر را در باب تاریخ تغییر دادند. تاثیری که این کتاب بی نظیر بر مخاطب علاقمندش می گذارد بیش از صفحات اندک آن است. مارکس، گرچه متخصص تاریخ چین است اما با نگاهی جهانی و محیط زیست باور، کوشیده است تاریخ شکل گیری جوامع مدرن و اقتصاد مدرن از قرن پانزدهم میلادی تا امروز را بررسی کند. او کار میان رشته ای عظیم انجام داده است؛ از بهترین منابع و مآخذ درباره تاریخ جهانی، تاریخ محیط زیست و تاریخ اقتصادی بهره برده و با اطلاعات و تحلیل های تجدیدنظر طلبانه و انتقادی خود از غرب سالاری در تاریخمندی و تاریخ نگاری، کاری بسیار ارزشمند بیرون داده است. مطالعه این کتاب برای دانشجویان تاریخ، تاریخ جهان، علوم سیاسی و علوم اجتماعی اولویت اول را دارد.
۵) ذهن و بازار، جری مولر، ترجمه مهدی نصراله زاده، نشر بیدگل: گل سرسبد کتاب هایی که در هفت سال گذشته در محیط آکادمیک خوانده ام همین کتاب است؛ مولر تاریخ اندیشه های اقتصادی را از ولتر تا فریدریش هایک دنبال می کند و در این میان چون معتقد است که «نظام سرمایه داری موضوعی است بسیار مهم تر و پیچیده تر از آنکه تنها به اقتصاددانان واگذار شود» آمار و ارقام و ریاضیات را وانهاده و با نگاهی فلسفی و اجتماعی اندیشه اقتصادی متفکران بزرگی چون هگل، مارکس، زومبارت، زیمل، وبر، شومپیتر و دیگران را بررسی می کند. قطعا برای اهل تاریخ ما که با علم اقتصاد انس و آشنایی ندارند، این کتاب مناسب ترین گزینه برای شروع مطالعات میان رشته ای است.
۶) شکاف جهانی، ال.اس. استاوریانوس، ترجمه رضا فاضل، نشر ثالث: بی شک ارزش این کتاب هم سنگ و حتی بالاتر از «خاستگاه های جهان مدرن» است چرا که هم مفصل تر و بسیار حجیم است و هم آنکه نگاهی جامع تر به تحولات جوامع سوم از قرن پانزدهم تاکنون دارد. این کتاب تنها مختص علاقمندان تاریخ جهان نیست بلکه کتابی است مختص علوم انسانی و اجتماعی، همه اهل این علوم باید این اثر وزین را مطالعه کنند چراکه این کتاب می کوشد طرحی جامع از تحولات جوامع پیرامونی غرب (جوامع سوم) به دست دهد و در عین حال این اثر فراوان نکات و داده های بدیع و تازه درباره نظام تحولات تاریخی غرب دارد.
۷) تاریخ جهان، فیلیپ آرمستو، ترجمه شهربانو صارمی، نشر ققنوس: این کتاب می کوشد نگاهی بلندمدت به تحولات تاریخی جهان انسان های از اعصار ماقبل تاریخ تا قرن بیستم داشته باشد. از جمله جامع ترین کتاب های «تاریخ جهان» در زبان فارسی با ترجمه ای خوب است و ویژگی مهم آن دربرگرفتن تحولات محیط زیستی و اجتماعی و اقتصادی همگام با تحولات سیاسی است. حتما یکی از گزینه های دانشجویان رشته تاریخ جهان و علاقمندان به تاریخ تمدن باید خواندن این کتاب بی نظیر باشد.
۸) چرخش های یک ایدئولوژی: کمونیسم چیست؟ ولفگانگ لئونارد، ترجمه هوشنگ وزیری، نشر نو: این کتاب بی نظیر راهنمای اولیه و جامع آشنایی با جریان کمونیسم در تاریخ است. مولف خود از سران سیاست در آلمان شرقی بوده و این کتاب مجموعه مصاحبه های رادیویی وی با رادیو آلمان فدرال بوده و سیر تحولات کمونیسم از مارکس و انگلس تا بهار پراگ را بررسی می کند. نگاه انتقادی نویسنده به کمونیسم و جدا سازی مارکس از جریان لنینیسم از جمله مزایای این اثر است. خواندنش به تمام علاقمندان به تاریخ و فلسفه و سیاست معاصر جهان توصیه می گردد.
۹) انقلاب صنعتی قرون وسطا، ژان گمپل، ترجمه مهدی سحابی، نشر مرکز: این اثر بی نظیر نگاهی تجدیدنظر طلبانه به قرون میانه دارد و آن را اعصار تاریکی نمی داند بلکه با مدارک و شواهد مستند و مستدل نشان می دهد که برای مثال چگونه وضعیت تغذیه کودکان در قرون وسطی بهتر از دوره صنعتی بوده است. پرده برداشتن از اختراعات و ابداعات صنعتی مردمان قرون وسطی اروپا و ریشه یابی نهادها و ابزارهای مدرن مثل مزایده و رقابت بازاری و تشکیل شرکت های بزرگ در آن دوره به ما نشان می دهد که چرا باید تفکرمان درباره قرون وسطی را به کناری نهیم و با کلیشه زدایی از اعصار تاریک در پی فهم هزار سالی برآییم که در آن غرب بالید.
۱۰) سیاست جهانی، اندرو هیود، ترجمه سید مسعود موسوی شفایی (جلد اول) و نصرت حجازی (جلد دوم)، سمت: اندرو هیود را در زبان فارسی با کتاب عالی «سیاست» ترجمه عبدالرحمن عالم می شناسیم. او در این کتاب دو جلدی کوشیده است طرحی از مسائل جهانی سیاست به دست دهد و موضوعات مختلفی را بررسی کرده است: اقتصاد، جامعه، زمینه های تاریخی، ملت، دولت و سیاست خارجی، قدرت و نظم جهانی، جنگ و صلح، حقوق بشر، تسلیحات، فقر و توسعه، محیط زیست، حقوق بین الملل، سازمان های بین المللی منطقه گرایی و مباحث نظری. حتما خواندن این اثر بسیار ارزشمند دوجلدی برای اهل تاریخ جهان و تاریخ معاصر لازم و ضروری است زیرا نگاهی جامع به بسیاری از مسائل جهان معاصر دارد.