یادی از همسر و دختر یپرم خان ارمنی، از زنان پیشگام مشروطه

به گزارش گیل مهر، صبح امروز در عمارت شورای شهر رشت، نمایشگاه اسناد مشروطه گیلان به مناسبت سالروز فتح تهران بدست مشروطه خواهان گیلانی و بختیاری گشایش یافت.
این نمایشگاه که به همت سایت فرهنگی گیل مهر و روابط عمومی شورای شهر رشت فراهم شد، حاوی ۱۶سند از اسناد مجاهدان مشروطه خواه گیلان و ۸تصویر از این مجاهدان است که از آرشیو شخصی حسن اکبری، مجموعه دار خصوصی گلچین شده است. در این نمایشگاه یک عکس اورجینال به نمایش درآمد که مجاهدان گیلانی فاتح تهران را نشان می دهد که در میدان بهارستان گرفته شده است. حسن اکبری در توضیح این عکس گفت: همین یک سند برای اثبات نقش موثر گیلانیان در فتح تهران را ثابت کنیم.
موزه مشروطه در عمارت خلیل رفیع دایر می شود
در آیین گشایش ، رئیس شورای شهر رشت، گفت: تاریخ سرزمین کادوسیان، پر است از رشادت های جوانان این مرز و بوم که شاید بخشی از آن در تاریخ محلی ثبت شده است.
سید امیرحسین علوی ادامه داد: اگرچه امروز یادبود شهدای مشروطه و رشادتهای مجاهدان گیلانی است، ولی می خواهم یادی هم داشته باشم از جوانانی که در روستای« پیله داربن» مثل برگ خزان به زمین ریختند، ولی اجازه ندادند متجاوزان روس از آبراه پیربازار وارد رشت شوند.
نبرد پیله داربن ، از آن دست حوادثی است که ما گیلانیها باید به خود ببالیم؛ روسهایی که توانستند مرزهای شمال غربی کشور را در همان مقطع تاریخی به راحتی تصرف کنند، به گیلان که رسیدند، با تاکتیک جوانان این سرزمین زمینگیر شدند.
رئیس شورا تصریح کرد: امروز ما به یاد تمام این رشادتها اینجا جمع شده ایم، تا همه این پایمردیها را گرامی بداریم و امیدواریم به زودی موزه دایمی مشروطه را در همین عمارت راه اندازی نماییم.
یادی از همسر و دختر یپرم خان ارمنی، از زنان پیشگام مشروطه
نماینده شورا در پیگیری امور میراثی و تاریخی نیز یاد همه شهدای مشروطه را گرامی داشت و گفت: ۱۰۹ سال پیش شاید در چنین روزی، اردوی مجاهدان گیلانی در حوالی کرج، روستای بادامک، آماج گلوله نیروهای دولتی قرار گرفت و جوانان وطن همچون برگ خزان به زمین ریختند.
مهری شیرمحمدی افزود: به درستی نمی دانیم طی ۵ماه پیاده روی مجاهدان از گیلان برای فتح قزوین و از آنجا برای فتح تهران، چند نفر به شهادت رسیده اند، اما همینقدر می دانیم که در حوالی کرج بسیاری به شهادت رسیدند که نه نامی و نه تصویری از آنها بجا نمانده است.
مدیر مسئول سایت فرهنگی گیل مهر ابراز کرد: امروز دو تصویر به نمایش در می آید که مجاهدان گیلانی فاتح تهران را نشان می دهد که در میدان بهارستان گرفته شده است. در میان این تصویر، فقط یک نفر را می بینیم که لبخند بر چهره دارد. فرد نشسته ای که تلاش دارد به زحمت در کادر عکس قرار بگیرد. شاید لبخند او رضایت از پیروزی بوده.
شیرمحمدی ابراز کرد: آنچه از تصاویر بجامانده از مشروطه خواهان تبریز، گیلان و بختیاری می بینیم، غالبا تفنگ بدست هستند، پرسش اینجاست که چرا تاریخ معاصر ما پر است از سمبل هایی که برای رسیدن به دموکراسی و بازگشایی مجلس برآمده از مردم، اجرای قانون، بناچار متوسل به خشم و خشونت شده اند؟! آیا روشهای منطقی تر نیست تا با آموزش و عمل به قانون، بستر عمیق تری برای دموکراسی فراهم آوریم.
وی بر بستر سازی فرهنگی برای داشتن یک جامعه مدنی تاکید کرد و در پایان یاد، آستیفیک، دختر یپرم خان ارمنی، آناهید، همسر یپرم خان، عذرای گیلانی و لیلای کردستانی از زنان پیشگام در مشروطه خواهی گیلان را گرامی داشت و از حضار خواست به پاس مجاهدان شهدای فاتح تهران واقعه ۱۲۸۷، یک دقیقه سکوت کنند.
عکس اورجینال فاتحان تهران به موزه مشروطه اهدا می شود
جسن اکبری، مجموعه داری که اسنادش در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته، گفت: بنده با وجود اینکه متولد و ساکن تهران هستم، ولی بخاطر اصالت گیلانی خود، بیش از ۱۰ سال اسناد و سکه های مربوط به گیلان را جمع آوری کردم.
این مجموعه دار بخش خصوصی، هدف خود را از این اقدام، حفظ و معرفی فرهنگ و تاریخ گیلان عنوان کرد و افزود: این اسناد باید بماند تا درآینده کودکان ما و نوادگان ما برای دیدن تاریخ و فرهنگ والای اسلامی ایرانی خود مجبور به سفر به موزه های کشورهای عربی و یا جمهوری آذربایجان نشوند . کاری که برخی کشورها انجام داده و برای خود تاریخ جعلی می سازند.
کشورهای مثل جمهوری آذربایجان که روزی خود جزیی از خاک ایران بود، سالهاست که با خریدن اشیاء تاریخی ایران و قاچاق آن به موزه های خود بخشی از تاریخ و هویت مارا از آن خود نموده اند .
وی با اشاره به فشارهای اقتصادی کشور یادآور شد: در این دوران سخت هزینه کردن برای نگهداری تاریخ گیلان خود مجاهدتی بزرگ به شمار میرود .بنده حدود ۲۰۰۰ برگ از اسناد و عکسهای مشروطه گیلان را از سراسر کشور جمع آوری نمودم و با برپایی نمایشگاه های متعدد در سطح استان تلاش دارم بستری را برای نویسندگان ، پژوهشگران و تاریخ شناسان گیلانی مهیا نمایم تا با استفاده از این اسناد فرهنگ و تمدن مردمان این دیار احیاء گردد .
حسن اکبری به نقش مجاهدان گیلانی در پیشبرد مشروطه اشاره نمود و اذعان کرد: نقش گیلانیان در قیام مشروطه و فتح تهران به عمد یا به سهو کم اهمیت جلوه داده شده و تاریخ نگاران این افتخار را یکجا به سایر اقوام هدیه نموده اند . با احترام به نقش مهم بختیاری ها و آذری ها و مجاهدین ارامنه و سایر اقوام، حتی اگر گیلانی نباشیم می توانیم منصف بوده و رشادتهای مجاهدین گیلانی همچون میرزا کریم خان رشتی و معزالسلطان در مدیریت قیام مشروطه و فتح تهران را افتخاری بزرگ برای گیلان بدانیم .
وی ابراز امیدواری کرد با رونمایی و انتشار این اسناد، پژوهشگران و تاریخ نویسان گیلان و ایران تاریخ مشروطه گیلان را بازنویسی نمایند.
اکبری خواستار توجه بیشتر مسئولان استان به این اسناد شد و تصریح کرد: همانگونه که نسل ما با دیدن این اسناد اعمال گذشتگان خود را قضاوت میکنند، آیندگان نیز اقدامات و اعمال و دستورات مسئولین را قضاوت خواهند کرد . بنابراین برای اینکه درست قضاوت شویم در هر مسند و مسئولیتی باید خدمت به مردم گیلان را سرلوحه خویش قرار دهیم تا نامی نکو از ما بیادگار بماند .
این مجموعه دار بخش خصوصی با اشاره به تغییر کاربی عمارت میرزا خلیل رفیع به موزه مشروطه، اعلام آمادگی کرد، اسناد خود را برای این موزه در اختیار مدیریت شهری رشت قرار دهد.
اکبری با اشاره به عکس اورجینال فاتحان تهران ابراز کرد: پس از بازگشایی موزه مشروطه این عکس را به موزه اهدا می کنم.
حق گیلانیان در تاریخ مشروطه ادا نشده است
دکتر فریدون شایسته نیز در این مراسم گفت: حق گیلانیان در تاریخ مشروطه به درستی ادا نشده است. درحالی که با بازخوانی اسناد بجامانده می توان گفت: تلاش گیلانیان برای مشروطه همتراز مشروطه خواهان تبریز بوده است.
مدرس تاریخ دانشگاه فرهنگیان گیلان تصریح کرد: نخستین اقدامات سلبی مشروطه خواهان، مربوط به گیلانیان بوده است. اولین اعتصاب کارگری تاریخ معاصر مربوط به شیلات انزلی بود، قیام های دهقانی روستایی سراسر گیلان را گرفت و این اعتصابات مانند آذربایجان مختص به شهر تبریز نبود.
این پژوهشگر تاریخ به اعتصابات گسترده پیشه وری پیله وران اشاره نمود و تصریح کرد: پایدارترین قیام های دهقانی دوره مشروطه مربوط به خمسه طوالش بود.
شایسته ضمن یادبود اعدام شهدای مشروطه در صحرای ناصریه رشت اذعان کرد: اگر در تبریز ثقه الاسلام اعدام شد، در رشت ۴تن از سران مشروطه توسط روسها اعدام شدند.
وی دیگر شورشها و قیام های برآمده از دل مردم در گیلان را نیز توضیح داد و تاکید کرد: گیلانیان در تاسیس انجمن های و نهادهایی مثل بلدیه، پست و تلگراف، تقاضا برای افتتاح مجلس ملی و تشکیل انجمن معارف و… پیشگام بودند.
شایسته تلاش های مشروطه خواهان گیلان را نیز ارزیابی نمود و تصریح کرد: الغای رسوم تیول(بهره مالکان)، الغای رسم مالیاتی تسعیر و تشکیل انجمن های ایالتی و ولایتی و نهادهای سیاسی و اجتماعی برخی از این دست آوردها بوده است.