شهری که شبانه خاک شد

مسجد جامع و بخشی از خانقاه «شیخ محمد» که در فهرست آثار ملی ثبت بودند به همراه سه خانه تاریخی واجد ارزش حفظ و نگهداری شبانه توسط اهالی و هیات امنای خانقاه تخریب شدند.
نزدیک به ۱۶ سال از قرار گرفتن بافت تاریخی شهر میبد ‌واقع در استان یزد به دلیل پیشینه چندین هزارساله خود در فهرست آثار ثبت ملی ایران می‌گذرد، اما با این حال در دو شب گذشته برخی اهالی محله خانقاه این شهر با همراهی اعضای هیات امنای خانقاه «شیخ محمد» به صورت شبانه اقدام به تخریب بخش وسیعی از بافت تاریخی این محله کردند. در میان آثار تخریب‌شده، مسجد جامع محله خانقاه، سه خانه قدیمی که یکی از آنها دارای ارزش تاریخی بوده و همچنین بخشی از خانقاه «شیخ محمد» تخریب شد و از بین رفت.
ساشا ریاحی‌مقدم، مسئول پایگاه پژوهشی میبد درباره این تخریب‌ها به «فرهیختگان» گفت: «اهالی محله خانقاه میبد و همچنین اعضای هیات امنای آن در قالب طرح توسعه و بازسازی مسجد جامع محله خانقاه که در کنار خانقاه شیخ محمد قرار دارد به صورت شبانه اقدام به تخریب گسترده در بافت تاریخی میبد کرده‌اند که در این میان بنای مسجد جامع و خانقاه در فهرست آثار ثبت ملی قرار داشتند.»
اقدام خودسرانه، تخریب تاریخ
مسئول پایگاه پژوهشی میبد درباره دریافت مجوز برای تخریب افزود: «اقدام اهالی کاملا خودسرانه است و هیچ مجوز و استعلامی از سازمان میراث فرهنگی و شهرداری دریافت نکرده‌اند. این در حالی است که در سال ۱۳۹۰ سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان یزد، تفاهمنامه‌ای با هیات‌امنا برای ساماندهی و توسعه خانقاه شیخ محمد امضا کردند و طرح آن به وسیله پایگاه پژوهشی تهیه و ابلاغ شد، اما بعد از گذشت پنج سال نه‌تنها این طرح از سوی اعضای هیات امنای خانقاه اجرا نشد، بلکه از دو شب گذشته اقدام به تخریب‌هایی کردند که کاملا خلاف طرح ابلاغی است.»
او درباره اقدام سازمان میراث فرهنگی برای جلوگیری از این تخریب‌ها بیان کرد: «با توجه به ثبت ملی بودن بافت تاریخی میبد این اقدام کاملا خلاف قانون است، به همین دلیل بعد از مطلع شدن از این اقدام پیگیری حقوقی انجام شد. اما قاضی پرونده هنوز دستور توقف تخریب را صادر نکرده است و با وجود حضور ماموران یگان حفاظت میراث در محل، تخریب‌ها همچنان ادامه دارد.»
واحد تجاری در همسایگی آب انبار
اما بافت تاریخی میبد علاوه‌بر این تخریب‌ها این روزها با مشکلات دیگری هم دست و پنجه نرم می‌کند؛ در گوشه دیگری از میبد، در کنار آب انبار قدیمی این شهر، ساختمانی در حال ساخت است و کاملا در عرصه این بنای تاریخی قرار دارد که با توجه قوانین ثبت ملی این اقدام خلاف قانون است.
ریاحی‌مقدم درباره این ساختمان نوساز نیز به «فرهیختگان» گفت: «شهرداری میبد بدون دریافت استعلام و هماهنگی با سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری مجوز ساخت یک واحد تجاری در عرصه آب انبار در محله مهرجرد میبد را صادر کرده است.»
او افزود: «پیشنهاد سازمان میراث فرهنگی برای استفاده از این بخش ساماندهی آن به‌عنوان فضای شهری بود، اما در حال حاضر با مجوز شهرداری یک واحد تجاری که احتمال می‌رود در زمینه مواد غذایی فعالیت دارد، در این قسمت ساخته شده است و به‌زودی بهره‌برداری می‌شود که به دلیل تخلف، واحد حقوقی سازمان میراث فرهنگی پرونده این ساختمان را پیگیری می‌کند.»
آنچه در شهر تاریخی میبد رخ داده است از ساخت‌وساز تا تخریب، سبب از بین رفتن بخشی از هویت تاریخی شهری شد که در فهرست میراث ملی قرار گرفته بود، اما ثبت ملی هم برای حفاظت کارگر نبود و بخشی از سرمایه ملی شبانه از بین رفت.