غلامرضا امیرخانی: ابهام بسیاری در آثار تالیفی حافظ ابرو وجود دارد

دکتر غلامرضا امیرخانی درباره کتاب «تداوم و تحول در تاریخ‌نگاری ایران»، بررسی و تحلیل آثار شها‌ب‌الدین عبدالله خوافی (حافظ ابرو) گفت: این اثر از تاریخ‌نگاری زبان فارسی در قرن نهم بحث می‌کند که در واقع دوره شکوفایی تاریخ‌نگاری است. به لحاظ کمی و تا حد زیادی از جنبه کیفی به چهره شاخص تاریخ‌نگاری قرن نهم یعنی حافظ ابرو پرداختم که هم مورخ است و هم جغرافیدان.

وی افزود: در این اثر تلاش کردم که حافظ ابرو در چه بستری از زمان و مکان فعالیت داشته است و از چه طرز فکری برخوردار بوده و با چه ملاحظات سیاسی و اجتماعی در زمان خودش مواجه بوده است؟ در ادامه سنت تاریخ‌نگاری ایلخانی چه نکات و اِلمان‌هایی را ادامه داده و چه اصولی در شیوه وی موجب تحول و تغییر در تاریخ‌نگاری شده است. در کل در رابطه با مکتب و فنون تاریخ‌نگاری حافظ ابرو مطالب مفصلی ارائه کردم.

معاون کتابخانه ملی با اشاره به منابع استفاده شده در کتاب «تداوم و تحول در تاریخ‌نگاری ایران» اظهار کرد: در کتاب از منابع متنوعی استفاده کردم و حتی از حجم قابل توجهی نسخ خطی بهره گرفته‌ام و در این راستا به منابعی از کتابخانه‌های مختلف دنیا(عربی، انگلیسی و آلمانی) مراجعه کردم. همچنین از آثار منتشر شده جدید نیز غافل نشدم اما منابع محوری کتاب، نسخه‌های خطی است زیرا حافظ ابرو مورخ پرکاری است که بخش عمده‌ای از آثارش هنوز به چاپ نرسیده است.

امیرخانی افزود: پژوهش در کارهای حافظ ابرو نیازمند مراجعه به نسخه‌های خطی است که کار، بسیار وقت‌گیری است اما باعث شد که فصلی را به شناسایی آثار وی اختصاص دهم. چون در رابطه با آثاری که این مورخ برجسته تالیف کرده، ابهام بسیاری وجود دارد و از طرفی بعضی از آثارش تکمیل‌کننده آثار قبلی وی است.

این پژوهشگر تاریخ ادامه داد: از برخی آثار حافظ ابرو نسخه‌های متنوعی وجود دارد و به دلیل اینکه بعضی از آثارش تا کنون منتشر نشده است، اختلافات متعددی وجود دارد که دقیقا حافظ ابرو چه آثاری را تالیف کرده است؟ برای همین تلاش کردم درباره برخی از آثاری که به وی منسوب است و احتمال دارد که حافظ ابرو مولف آن باشد، نقطه‌نظر خود را بیان کنم.

معاون کتابخانه ملی عنوان کرد: همچنین درباره برخی گرایش‌های دینی و مذهبی بحث کردم که حافظ ابرو چه نسبتی با اندیشه‌های مذهبی زمان خودش دارد و از طرفی به شرح ارتباطاتش با نظام قدرت و نظام سیاسی تیموریان و به ویژه دو شخصیت برجسته شاهرخ، پادشاه تیموری و بایسنقر، شاهزاده تیموری پرداختم.