نشست تخصصی فن مصاحبه و پیاده‌سازی برگزار شد

روح الله رشیدی فعال فرهنگی در حوزه ادبیات پایداری در اولین نشست تخصصی فن مصاحبه و پیاده سازی در تاریخ شفاهی حوزه هنری استان آذربایجان شرقی اظهار کرد: تاریخ شفاهی باید تداعی کننده برای جمع باشد و اگر این گونه باشد باید آن را خاطره شفاهی دانست.
وی با بیان اینکه تاریخ اعم از خاطره است، گفت: خاطره، هسته اولیه تاریخ شفاهی است و عنصر اصلی تاریخ شفاهی مصاحبه گر است.
این فعال فرهنگی افزود: تاریخ شفاهی مجموعه‌ای سازمان یافته از گواهی و گفته افراد درخصوص وقایع و تجربیات زندگی خود است. از این منظر، تاریخ شفاهی یک کار سامان مند و طراحی شده است.
رشیدی در خصوص فرق بین تاریخ شفاهی و خاطره شفاهی گفت: محوریت در تاریخ شفاهی پرسش های مصاحبه گر است اما در خاطره شفاهی محوریت اصلی حافظه راوی است.
وی همچنین ادامه داد: در تاریخ شفاهی دنبال علت و اسباب حوادث می گردیم ولی در خاطره شفاهی دلیل مطرح نمی شود و تنها راوی است که یک طرفه روایت می کند.
رشیدی اظهار داشت: روش اصلی جمع آوری اطلاعات در رویکرد تاریخ شفاهی مصاحبه با شاهدان عینی در رویدادهای تاریخی و ضبط این مصاحبه هاست.
وی با بیان اینکه مصاحبه درواقع کلید طلایی تاریخ شفاهی است، اضافه کرد: مصاحبه اگر به خوبی طراحی و اجرا شود، نه تنها اطلاعات معتبر و ارزشمندی را در اختیار تاریخ نگاران قرار می دهد، بلکه باتوجه به ساختار گفت وگویی آن و صمیمیتی که دارد، می تواند زمینه ساز یک ارتباط اثربخش با مخاطبان باشد.
توجه به ضرورت سوژه یابی در ثبت تاریخ شفاهی
وحید آقاکرمی، مسئول آفرینش های ادبی حوزه هنری آذربایجان شرقی، نیز در این نشست تخصصی با بیان اینکه در تاریخ شفاهی آنچه مهم است مسئله سوژه یابی است، گفت: در برخی مواقع سوژه ها هستند که ما را انتخاب می کنند و آن زمانی است که نشانه ای همچون عکس، یادبود و ... را می بینیم و دوست داریم در مورد آن عکس و شخصیتی که در آن عکس است، اطلاعات به دست بیاوریم.
وی افزود: با وجود علاقه‌مندان متعدد، یکی از مشکلات این مسیر نا آشنا بودن مفهوم تاریخ شفاهی و شیوه جمع آوری آن برای علاقه‌مندان است که امیدواریم با برگزاری نشست های تخصصی این‌چنینی زمینه آشنایی فنی و تخصصی دوستداران با این موضوع را فراهم کنیم.
آقاکرمی تصریح کرد: نتایج کارگاه های آموزشی می تواند در نجات بخشی تاریخ ناگفته های انقلاب و دفاع مقدس از زبان صاحبان اصلی و بانیان دخیل در آن و تحقق توصیه امام خمینی(ره) مبنی بر روایت انقلاب از زبان توده مردم و مستضعفین، بسیار تاثیرگذار باشد.
محقق تاریخ شفاهی، باید اطلاعات تخصصی پیرامون موضوع داشته باشد
رضا قلیزاده علیار، معاون ادبیات اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس، در اولین نشست تخصصی فن مصاحبه و پیاده سازی، گفت: یکی از ضرورت‌های مرتبط با مصاحبه تاریخ شفاهی، داشتن معلومات و اطلاعات کافی درباره موضوع مصاحبه و مسائل پیرامون آن است.
وی افزود: لذا مصاحبه باید هدفمند باشد و همچنین اهداف و یا تک هدف مصاحبه می بایستی مشخص باشد.
قلیزاده ادامه داد: از مهم ترین اهداف مصاحبه بیان یا طرح یک موضوع یا دغدغه است و هدف بعدی از انجام مصاحبه می تواند جان بخشی یا احیای موضوعی خاص باشد.
قلیزاده اضافه کرد: محقق تاریخ شفاهی، پیش از مصاحبه باید به حداقلی از اطلاعات تخصصی پیرامون موضوع، دسترسی پیدا کرده و با آن ها آشنا شود. مثلاً برای مصاحبه با یک نیروی نظامی که خاطرات دوران دفاع مقدس را نقل می‌کند، ضروری است اجمالاً از فرایند آماده‌سازی نیروها تا ورود به منطقه و شرایط زندگی در جنگ و سلاح‌ها و چگونگی عملیات‌ها اطلاعاتی به دست آورد.
وی گفت: متأسفانه گاهی مشاهده می‌شود که محقق از مطالبی نه چندان تخصصی هم بی‌اطلاع است و همین امر با تعجب راوی همراه می شود.
وی تاکید کرد: بدیهی است هنگامی که موضوع مصاحبه، زندگی و عملکرد یک فرد خاص است باید به صورت اجمالی درباره او تحقیق شده و محقق بداند که با چه کسی و دارای چه ویژگی‌هایی مصاحبه دارد. آشنایی با ویژگی‌های شخصیتی و فکری و روحی راوی در طول مصاحبه اهمیت زیادی دارد. همچنین باید با رویدادها و قضایای حاشیه‌ای که راوی با آ‌ن ها سروکار داشته، اجمالاً آشنا شد.

اولین نشست تخصصی فن مصاحبه و پیاده سازی به صورت کارگاه محور برگزار شد و تلاش شد در پایان این دوره اعضا حداقل هر کدام یک یا چند مصاحبه قابل قبول را گرفته و بتوانند به درستی این فایل ها را روی کاغذ بیاورند.