گزارش نشست «خط‌های رایج در ایران باستان»

این نشست با همکاری دانشجویان مقطع دکتری تاریخ پیش از اسلام دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکز و با سخنرانی دکتر عسکر بهرامی برگزار شد. در این گفتار پس از نگاهی گذرا به پیدایش دبیره و برخی باورها در این زمینه، به شناساندن زبان‌های ایران باستان و دبیره‌های آن‌ها پرداخته شد.
بخشی از گفتار دکتر عسکر بهرامی در این نشست را در ادامه می‌خوانید.
تاریخ زبان‌های ایرانی رایج در ایران پیش از اسلام، از دید زبان‌شناختی، به دو دوره‌ی باستان (نزدیک به ۱۰۰۰ـ۳۳۰پ‌م) و میانه (۳۳۰پ‌م ـ ۶۵۱م) تقسیم می‌شود. در دوره‌ی پیش از اسلام چندین زبان از خانواد‌ی زبان‌های ایرانی رواج داشتند که بیشتر آن‌ها فراموش شده‌اند و تنها صورت دگرگون شده‌ی شماری از آن‌ها به دوره‌ی نو و روزگار کنونی رسیده است. از میان این زبان‌های خاموش ایرانی، تاکنون نوشته‌هایی از دو زبان ایرانی باستان و شش زبان ایرانی میانه به دست آمده است که پژوهشگران به یاری آن‌چه در دسترس است این زبان‌ها را رمزگشایی و بازخوانی کرده‌اند. دو زبان ایرانی باستان، اوستایی و فارسی باستان را در بر می‌گیرد شش زبان ایرانی میانه هم دربردارنده‌ی پهلوی و پارتی (از گروه ایرانی میانه باختری (:غربی) و سغدی، سکایی میانه (با دو گویش کهن و نوین به نام‌های ختنی و تمشقی)، و خوارزمی (از گروه ایرانی میانه‌ی خاوری (:شرقی)، و بلخی، هستند. گذشته از فارسی باستان که به دبیره‌ای (:خطی) میخی الفبایی‌ـ‌هجایی (برگرفته از دبیره‌ی کاملا هجایی اَکدی) نوشته می‌شد و زبان بلخی که دبیره‌ی یونانی برای نگارش آن به کار می‌رفت، دیگر زبان‌های ایرانی به دبیره‌هایی نوشته شده‌اند که برگرفته از دبیره‌ی آرامی بودند.
در نشست نخست این گروه، (۱۳ آذرماه) با حضور دکتر مهرناز بهروزی و با موضوع «ایران باستان با تکیه بر متون اسلامی» پرداخته شد.
نشست خطوط رایج در ایران باستان سه شنبه ۲۱ آذرماه ۱۳۹۶ خورشیدی ساعت ۱۶ تا ۱۷:۳۰ در سالن فردوسی دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکز برگزار شد.